Արամ Խաչատրյան 120

Հոբելյանական տարին

Տուն-թանգարանի տնօրեն Արմինե Գրիգորյանի խոսքով՝ հոբելյանական տարին ևս մեկ անգամ հնարավորություն է տալիս բարձրաձայնելու թե՛ Արամ Խաչատրյանի, թե՛ նրա ժառանգության, թե՛ տուն-թանգարանի մասին:

«Համագործակցելու ենք տարբեր հաստատությունների հետ և՛ Հայաստանում, և՛ երկրից դուրս, որտեղ կներկայացվի Խաչատրյանը ցուցադրությունների միջոցով, ինչպես նաև նրա երաժշտությունը կհնչի համերգային ծրագրերում»,– ասում է Գրիգորյանը:

Տուն-թանգարանն արդեն պայմանավորվածություններ է ձեռք բերել ռուսաստանյան մի շարք ֆիլհարմոնիաների հետ, որտեղ անցկացվելու են ոչ միայն համերգներ, այլև փառատոններ: Կան հրավերներ նաև Չինաստանից, ԱՄՆ-ից, եվրոպական երկրներից: Բացի համերգներից, կլինեն նաև դասախոսություններ»,- տեղեկացնում է Գրիգորյանը:

Հետաքրքիր նորություններ են սպասվում նաև թանգարանի մշտական ցուցադրության մեջ. տուն-թանգարանն անընդհատ փորձում է նորություններով հավելել ցուցադրությունը, որ արվեստասերը ոչ թե մեկ, այլ մի քանի անգամ այցելի թագարան: Չեն կարող խուսափել նաև նորագույն տեխնոլոգիաներից:

Kaspersky-ն և թանգարանի մյուս գործընկերները

Երեք նոր նախագիծ ունեն: Բացելով փակագծերը՝ Գրիգորյանը նշում է. «Երկու նախագիծ կիրականացնենք Arloopa ընկերության հետ, իսկ մեկը՝ «Տոնիկա» ընկերության հետ: Վերջինը նվիրված կլինի միանգամից երկու հոբելյանների. այս տարի նաև Հայ կինոյի 100-ամյակն է, իսկ Արամ Խաչատրյանն առաջին ձայնային «Պեպո» ֆիլմի երաժշտության հեղինակն է: Ընդհանուր առմամբ, նա երաժշտություն է գրել քսանից ավելի կինոնկարների համար, իսկ թե քանի ֆիլմում են հնչել Խաչատրյանի գործերը, դժվար է հաշվել: Մենք որոշեցինք մեր ցուցասրահներից մեկում տեղադրել հպազգայուն տեսադարան, որի միջոցով մեր այցելուներին կծանոթացնենք թե՛ այդ ֆիլմերի ցանկին, թե՛ այն դրվագներին, որոնցում հնչում է Խաչատրյանի երաժշտությունը»,– պատմում է տուն-թանգարանի տնօրենը:

Օրերս հուշագիր են ստորագրել Հայաստանի ազգային արխիվի հետ, որտեղ կոմպոզիտորին վերաբերող շատ հետաքրքիր նյութեր կան և համատեղ յուրօրինակ ցուցադրություն են նախատեսում երկու կառույցների բացառիկ նյութերի հիման վրա, որոնք մինչ օրս չեն ներկայացվել: Տուն-թանգարանը համագործակցում է նաև Kaspersky ընկերության հետ, որի աջակցությամբ, օրինակ, թարմացվում է թանգարանի կայքը: Տարվա ընթացքում ընկերությունը թանգարանին կաջակցի մի քանի նախաձեռնություն իրականացնելու գործում ևս:

Իսկ Գինու պատմության թանգարանի հետ համագործակցության արդյունքում այնտեղ բացվելու է Խաչատրյանին նվիրված ցուցադրություն: «Խաչատրյանը գինի սիրում էր և գրել է «Կարմիր գինի» երգը: Նրա կատարմամբ երգի եզակի ձայնագրությունը պարբերաբար հնչում է թանգարանում»,– պատմում է տուն-թանգարանի տնօրենն ու հավելում՝ «Գուրմե դուրմե» շոկոլադի ընկերությանն էլ հոբելյանին նվիրված տուփեր է պատրաստել, որոնք ներկայացված են ընկերության թանգարանում և խանութներում:

Տուն-թանգարանի ամենաարժեքավոր ցուցանմուշները

Անկախ հոբելյանական անցուդարձից, յուրաքանչյուր արվեստասեր մշտապես կարող է այցելել Արամ Խաչատրյանի տուն-թանգարան, քանի որ այնտեղ հնարավոր է գտնել բազմաթիվ հետաքրքիր ցուցանմուշներ, որոնցով տուն-թանգարանը հպարտանում է:

Արմինե Գրիգորյանն ընդգծում է՝ յուրաքանչյուր ցուցանմուշ շատ կարևոր է, ամեն մեկը իր պատմությունն ունի, սակայն առանձնանում է Խաչատրյանի անձնական գործիքը՝ ռոյալը, որը ցուցադրվում է հուշային մասում: Հենց այդ գործիքի ընկերակցությամբ է մաեստրոն ստեղծել իր բազմաթիվ գլուխգործոցները: Հետաքրքիր է Pleyel մակնիշի ռոյալը, որը ցուցուցադրվում է համերգային դահլիճում: «Այն տուն-թանգարանը նվեր է ստացել 2003 թվականին Արգենտինայից: Արամ Խաչատրյանը 1957 թվականին Բուենոս Այրեսում Արզումանյաններին հյուրընկալվելիս նվագել է այդ գործիքով, այնուհետև Արզումանյանների հիմնադրամն այն նվիրել է մեզ»,– ասում է Գրիգորյանը: Գործիքը բացառիկ է. ստեղծված է 1911 թվականին և շատ յուրահատուկ է: 

Ուշադրության է արժանի նույն Pleyel մակնիշի դաշնամուրը, որը Բրազիլիայից է որպես ընծա հասել: Գործիքի վրա Խաչատրյանի ստորագրությունն է։ Արժեքավոր են նաև Արամ Խաչատրյանի ձեռագրերը: 2013 թվականին Խաչատրյանի ձեռագիր նոտաներն ու կինոերաժշտությունն ընդգրկվել են ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի «Աշխարհի հիշողություն» ռեգիստրում (Memory of the World International Register), ինչը խոսում է Խաչատրյանի համաշխարհային մեծության մասին:

Խաչատրյանն ու մեծերը

Թանգարանում առանձնահատուկ հետաքրքրությամբ պատմում են Խաչատրյանի ու իր ժամանակի մեծերի հետ հանդիպումների մասին։ «Նա Խորհրդային Միության առաջին քաղաքացին է, որը պաշտոնական հանդիպում է ունեցել Հռոմի պապի հետ, քանի որ այն տարիներին Վատիկանի հետ դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատված չէին: Հովհաննես 23-րդի հետ հանդիպումը տևել է երեսուն րոպե: Հռոմի պապը Խաչատրյանին ասել է՝ հայ ազգը, լինելով այդքան փոքրաթիվ, այդքան մեծություններ է տվել աշխարհին»,– պատմում է Գրիգորյանը:

Ուշագրավ է Խաչատրյանի հանդիպումը նշանավոր դերասան Չարլի Չապլինի հետ: 1965 թվականին Խաչատրյանը, որպես միջազգային մրցույթի ժյուրիի անդամ, մեկնել է Ժնև: Կոմպոզիտորն ինքն է Չապլինի հետ հանդիպելու ցանկություն հայտնել: Մեծանուն արտիստն այդ ժամանակ պատկառելի տարիքում է եղել և մեկուսացված է ապրել՝ խուսափելով հյուրերից: Երբ իմացել է, որ Խաչատրյանն է ցանկանում իրեն տեսնել, սիրով հյուրընկալել է կոմպոզիտորին, նրա կնոջն ու որդուն՝ Կարենին: Խաչատրյանին իր աշխատասենյակ տանելով՝ ցույց է տվել աշխատասեղանի դարակը, որում դրված է եղել Խաչատրյանի Ջութակի կոնցերտի ձայնապնակը: Նա ասել է, որ այն իր ամենասիրած ստեղծագործություններից է և աշխատելիս հաճախ է ունկնդրում: «Ժնևում գտնվելու օրերին Խաչատրյանի ինքնազգացողությունը վատանում է: Իմանալով այդ մասին՝ Չապլինը վարդերի փունջ և երկտող է ուղարկում հիվանդանոց՝ շուտափույթ ապաքինում մաղթելով կոմպոզիտորին: Խաչատրյանն այդ փունջը որպես հուշ բերում է Մոսկվա: Փունջը դրված է եղել նրա ռոյալին»,– մանրամասնում է Արմինե Գրիգորյանը:

Գործն է անմահ

Գրիգորյանը հավաստիացնում է՝ հանճարեղ մարդու՝ Արամ Խաչատրյանի ստեղծած երաժշտությունն անմահ է: «Երբ արտերկրում փորձում ես բացատրել, թե որ ազգին ես պատկանում, և չեն կարողանում մտաբերել, թե Հայաստանը որտեղ է, ասում ես Խաչատրյան ու նրա որևէ ստեղծագործության անուն ես հնչեցնում, միանգամից ընկալում են քեզ որպես հայի: Դա շատ պատվաբեր է: Մենք պետք է գիտակցենք, որ մեր ազգի ներկայացուցիչը մեծություն էր և անհրաժեշտ է անընդհատ ներկայացնել նրան ամբողջ աշխարհում»,– եզրափակում է Արմինե Գրիգորյանը: