#Արվեստ

Հայաստանի պատմության թանգարանի երկրորդ հարկում մինչև 2024 թվականի սեպտեմբեր կցուցադրվի «Ձայներ հավաքական անցյալից» ցուցահանդեսը, որում ներկայացված են 19-րդ դարի հայկական գորգարվեստի նմուշներ՝ ամերիկահայ հավաքորդ, գործարար և բարերար Ջեյմս Թուֆենկյանի մասնավոր հավաքածուից։ ԵՐԵՎԱՆը զրուցել է ցուցահանդեսի համադրող Նայիրի Խաչատուրեանի հետ։

Շողակաթ Վարդանյանի «1489» վավերագրական ֆիլմի երկու մրցանակները՝ դոկումենտալ կինոյի ամենահեղինակավոր՝ IDFA կինոփառատոնում։

Ինչպիսին էր երևանյան սթրիթ արտը՝ նախորդ տասնամյակի սկզբում։

Ինչպես Արամ Խաչատրյանի 120-ամյակի շրջանակում ծնվեց Դալմա Գարդեն մոլի ու Հայաստանի ազգային ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի բեղմնավոր համագործակցությունը։

Արվեստաբան Վիգեն Գալստյանը պատմում է քաղաքային խճանկարների մշակույթի մասին ու հուշում երևանյան հինգ հրաշալի նմուշ, որոնց այսօր դեռ կարելի է մոտենալ ու զննել սեփական աչքերով։

ԵՊՀ պրոֆեսոր, Օքսֆորդի համալսարանի ասպիրանտ, միգրացիոն հետազոտությունների մասնագետ, աշխարհարագետ Մարիա Գունկոն պատմում է այս Լոռու մարզի Թումանյան քաղաքի մասին, ինչպես նաև փորձում հասկանալ, թե ինչպես կարող են դրա ապաագայի վրա ազդել Թումանյանի պատմասության փառատոնը և նման այլ նախաձեռնություններ։

Tonelab համերգսրահ-ստուդիայում մեկնարկել է բարեգործական համերգների շարք, որի նպատակն է հասցեական օգնություն տրամադրել ծայրահեղ բարդ վիճակում հայտնված արցախյան ընտանիքների: Բացումն արեց Թմբաթա խումբը, ամսի 13-ի երեկոյան կնվագի FairWind-ը, ամսի 14-ին՝ Katil Band-ը։ Շարքի մասին զրուցել ենք Tonelab-ի բարեգործական նախաձեռնության անդամ, երաժիշտ Արթուր Աթայանի հետ։

Սեպտեմբերի 8-ից նոյեմբերի 8-ը «Ազնավուր» կենտրոնում չորրորդ անգամ կիրականացվի «Գեղարվեստական տպագրության Չորրորդ միջազգային բիենալե, Երևան 2023» լայնածավալ ծրագիրը։ ԵՐԵՎԱՆն ու բիենալեի կազմակերպիչ Սոնա Հարությունյանը պատմում են միջոցառման մասին։

Երևանի կոնյակի գործարանի ARARAT թանգարանում նոր ցուցադրություն է բացվել․ պատկերներ աշխարհի հայտնի էպոսների տեսարաններից, որոնք ստեղծվել են արհեստական բանականության միջոցով։ Ահա թե ինչու և ինչպես ծնվեց այս զարմանալի նախագիծը։

Մինչև այս ամսվա վերջ Գորիսում կարելի է այցելել «Կենսարար մուտքեր. բնակեցման հյուսվածքները Խնձորեսկից Տեղ ու Վերիշեն» հավաքական ցուցադրությունը։ Պատմում ենք, թե ինչու այն իսկապես չարժե բաց թողնել։

Հայ կինոյի 100-ամյակի շրջանակում «Ահա» կոլեկտիվն ու «ՄանԲան» տեսողական մշակույթի արխիվը համատեղ ուժերով փորձել են վերականգնել պատմական անարդարությունը՝ ազդագիր չունեցող հայկական 25 կինոնկարների համար ստեղծելով բոլորովին նոր պաստառներ։

«Խոսող կտավները» ներկայացրեց Սարյանի ստեղծագործությունները՝ տեսողության խնդիրներ ունեցող մարդկանց համար։

Հունիսի 16-ին՝ Ղուկաս Չուբարյանի 100-ամյա հոբելյանի օրը, Մանկական այգում տեղադրվել է քանդակագրոծի «Սուրբ լինի անունը Քո» քանդակը։

Երևանն ու Գյումրին՝ ռելոկանտ նկարչուհի Աննա Չերկաշևայի նկարներում:

Մայիսի 4-ին Գաֆէսճեան արվեստի կենտրոնի «Ցուցասրահ Մեկում» և «Արծիվ» սրահում կայացավ «Սերգեյ Նավասարդյան․ Լվացք» ցուցադրության հանդիսավոր բացումը։ Ցուցադրությունը կտևի մինչև հուլիսի 9-ը։

Խոսքի և երաժշտության սինթեզն իր յուրահատուկ դրսևորումներն ունի կոմպոզիտորական արվեստում, և հենց այս հիմքով 2022 թվականի հոկտեմբերի 15-ին մեկնարկեց «Մանսուրյան միջազգային մրցույթը»։ Մրցույթի այս և հետագա փուլերի մասին զրուցեցի Մանսուրյանի անվան կոմպոզիտորների միջազգային մրցույթի նախագծի պատասխանատու Սոնա Վերդյանի հետ:

Մարտի 31-ին ՀայԱրտ մշակութային կենտրոնում բացվեց Կատապուլտ տաղավարը։ ԵՐԵՎԱՆը պատմում է, թե ինչու չարժե բաց թողնել ժամանակակից արվեստի այս ցուցահանդեսը։

ԱրտԿվարտալում (Պուշկինի 4) բացվել է արվեստագետ Միխայիլ Ծատուրյանի (Միշա Լիբերտի) նոր սթրիթ-արտը՝ «Վարդագույն քաղաք» մուրալը։ Հեղինակը ԵՐԵՎԱՆին պատմել է իր նոր աշխատանքի, ծանր ժամանակներում հանդիսատեսին չծանրաբեռնելու և արվեստում իր ճանապարհի մասին։

Տիգրան Համալբաշյանի աշխատանքները կցուցադրվեն Հայաստանի Նկարիչների միության շենքի 2-րդ հարկում, մարտի 7-ից 9-ը։

Ծանրագույն կորուստներից հետո չպարտված ու չընկճված արցախցուն միշտ ուժ է տալիս «Մենք ենք մեր սարերը» կոթողը, որը հաստատակամ ու ամուր կանգնած է մայր հողի վրա: Քանդակագործ Սարգիս Բաղդասարյանի որդին՝ հոր մասնագիտական ձիրքն ունեցող Աշոտ Բաղդասարյանը, պատմել է իր հուշերն ու կոթողի մասին մանրամասներ ներկայացրել:

Լուսանկարիչ Վահան Ստեփանյանը սկսել է հրապարակել հին լուսանկարների իր անձնական հավաքածուի նմուշները, որոնք հավաքում է արդեն քսան տարի։ ԵՐԵՎԱՆի խնդրանքով Վահանը բացատրել է, թե որտեղից է պեղում Փast-ի ֆոտոները, ինչ բացառիկ նմուշներ ունի և ինչու է կարևոր հիշել անցյալի մասին։

Ռուս-ուկրաինական պատերազմի սկսվելուց հետո ռուս նկարիչ, դիզայներ Ստաս Ժիցկին Երևան տեղափոխված ռելոկանտների թվում էր։ Ի թիվս այլոց, Ժիցկին սիրում է ճեպանկարների միջոցով արտահայտել իր տեսած ոչ տոնական Երևանը, որտեղից մոտ ժամանակներս չի պատրաստվում հեռանալ։ ԵՐԵՎԱՆը նկարչի հետ զրուցել է այստեղ գալու, աղբի դեմ պայքարելու և հայերեն սովորելու մասին։

Մի քանի օր առաջ ճարտարապետ Վրույր Քոչարյանի ֆեյսբուքյան էջում հրապարակվեց ռուսաստանցի արվեստագետ Միխայիլ Ծատուրյանի (Միշա Լիբերտի) նախագիծը․ հսկայական փչովի կոկորդիլոսը (ժամանակավոր) Հանրապետության հրապարակի կենտրոնում։ Նախագծի հեղինակը ԵՐԵՎԱՆին պատմել է, թե ինչպես ծնվեց այդ գաղափարը։

Բոլոր NFT հավաքողներն այժմ կարող են ձեռք բերել Սերգեյի Փարաջանովի «Վարիացիա խեցիներով Պինտուրիկյոյի և Ռաֆայելի մոտիվներով» աշխատանքը։ ԵՐԵՎԱՆը պատմում է նախագծի մասին։

Լեգենդար հայկական ARARAT կոնյակները և ARARAT թանգարանը ներկայացնում են Արտավազդ Փելեշյանի «Բնություն» ֆիլմի հատուկ ցուցադրությունը։

Սեպտեմբերին Երևանում ցուցադրվեց նկարչուհի Կարիշոկ Դուլյանի նոր մեծ՝ Make Love, Not War կտավը։ ԵՐԵՎԱՆը հանդիպել է նախկին ճարտարապետի հետ ու զրուցել իր աշխատանքներում այդքան հաճախ հանդիպող քաղաքային ու երևանյան սյուժեների, ինչպես նաև սիրո կարևորության մասին։

1967-ին բացված «Գարուն» ամսագրի համար ժամանակին աշխատել են ամենահայտնի ու ստեղծարար դիզայներները, գեղարվեստական ձևավորողներն ու լրագրողները: «Գարունը» բացառիկ էր ոչ միայն բովանդակությամբ, առանձին կարևորություն ունեին ամսագրի շապիկները: Վիզուալ միջոցներով ասելիքը տեղ հասցնելու մասին ԵՐԵՎԱՆը զրուցել է «Գարունի» նախկին գեղարվեստական ղեկավար Գրիգոր Խաչատրյանի և նկարիչ Արտակ Բաղդասարյանի հետ:

Հայ գեղարվեստական լուսանկարչության նշանավոր ներկայացուցիչ Գագիկ Հարությունյանի «Ակնթարթի ներսը» 2-րդ հետահայաց ցուցահանդեսը Հայաստանի պատմության թանգարանում։

Ինչպես ուկրաինացի նկարիչ և կինոռեժիսոր Ալեքսանդր Շվեցովը որոշեցի երևանյան մի քանի պատեր զարդարել նոր մուրալներով։ Պատմում է հեղինակը։

Նկարչուհի Լիլիթ Մանարյանի ճեպանկարների շարքը՝ Կոնդից։

Գաֆէսճեան արվեստի կենտրոնում դեռ կարելի է տեսնել «Առկախված այգի. Դադիվանք և անդին» ցուցահանդեսը։ ԵՐԵՎԱՆի խնդրանքով կինոհամադրող Սոնա Կարապողոսյանը պատմում է, թե ինչ կարելի է տեսնել երեք մասի բաժանված ցուցադրությունում։

Հայաստանի պատմության թանգարանի կամարներին փակցված պաստառներից մեկը ազդարարում է հոլանդացի անվանի փորագրանկարիչ, վիմագրագետ և Տպագրության երրորդ միջազգային բիենալեի առաջին մրցանակակիր Հերման Նուրդերմերի երևանյան անհատական ցուցահանդեսի սկիզբը (կշարունակվի մինչև սեպտեմբերի 14-ը, ի դեպ)։

Հայաստանի ազգային պատկերասրահում արդեն մոտ երկու ամիս ցուցադրվում է քանդակագործ Արա Հարությունյանի հեղինակած լեգենդար Բանվորի արձանը։ Ավելի ճիշտ, այն, ինչ մնացել է արձանից։ ԵՐԵՎԱՆ-ն այցելել է պատկերասրահ ու պարզել, թե ինչպես եղավ, որ մոնումենտալ քանդակը շենք մտավ։

Հուլիսի 10-ից մեկնարկել է հայաստանյան ամենամեծ միջազգային կինոտոնը՝ 19-րդ «Ոսկե ծիրան»-ը։ Կինոքննադատ և լրագրող Դիանա Մարտիրոսյանը շատ կարճ ռեվյուների ձևաչափով առանձնացրել է իր կարծիքով այս տարվա ծիրանյան must watch-երը (առայժմ կենտրոնանալով միայն նորույթների վրա)։

ԵՐԵՎԱՆը պատմում է ռեժիսորներ Վահագն Խաչատրյանի և Արեն Մալաքյանի «5 երազողները և ձին» ֆիլմի ստեղծման և վավերագրական ֆիլմեր նկարելու նրբությունների մասին։ Ֆիլմն ընդգրկված է Ոսկե ծիրան 2022-ի «Տարածաշրջանային համայնապատկեր» ծրագրում։

Հունիսին Երևանում տեղի ունեցավ «Մեկ կադր» կարճամետրաժ ֆիլմերի 20-րդ միջազգային փառատոնը։ Նախապատրաստական աշխատանքները համընկան մեծ թվով ռուսաստանցիների, այդ թվում՝ բազմաթիվ կինոգործիչների Հայաստան ժամանելու հետ։ Արդյունքում փառատոնն ունեցավ երկու ինքնաբուխ հատուկ ծրագիր։ Կինոլրագրող Յուրի Միխայլինը մասնակցել է այդ ծրագրերի համակարգմանը, իսկ փառատոնից հետո ԵՐԵՎԱՆի խնդրանքով վերլուծել է տեսածը։

Հունիսի 24-ից հուլիսի 2-ը SUMMEET ժամանակակից պարի միջազգային փառատոնը վերադառնում է նոր, հետաքրքիր ծրագրով։ ԵՐԵՎԱՆը պատմում է, թե ինչ է սպասվում։

Ժամանակավորապես Երևան տեղափոխված ռուսաստանցի նկարչուհի Պոլինա Կալաշնիկովան մարտին կազմակերպեց «Նկարազարդման նախաճաշ» հավաք-միջոցառումների շարքը։ Բոլոր ցանկացողները ամեն շաբաթ հավաքվում էին Պոլինայի ընտրած մի որևէ սրճարանում, նախաճաշում, շփվում ու նկարում՝ սրճարանը, աշխատողներին, այցելուներին։ Հավաքվեց մի ամբողջ երևանյան նախաճաշային շարք։

Վերջին հնարավորությունը տեսնելու Թերեզա Միրզոյանի աշխատանքները Գաֆէսճեան արվեստի կենտրոնում։ ԵՐԵՎԱՆն այցելել է ԳԱԿ ու պարզել, թե ինչով է ցուցադրությունը կարևոր։

Ոսկե Ծիրան կինոփառատոնի գեղարվեստական տնօրեն Կարեն Ավետիսյանը ԵՐԵՎԱՆի խնդրանքով պատմում է այս տարվա Կաննի կինոփառատոնի հաղթող ֆիլմի մասին։

Armenia Art Fair արվեստի տոնավաճառը 2018 թվականին հիմնադրել են Նինա Ֆըսթըգճեանը և Զառա Ուզունյան-Հելպինը: ԵՐԵՎԱՆ-ը զրուցել է հիմնադիրների հետ ու պարզել տոնավաճառի հիմնադրման մանրամասներն ու առանձնահատկությունները։

Այս տարի մայիսի 28-30-ը տեղի կունենա Երևանի թերևս արվեստի ամենամասշտաբային միջոցառումը՝ Armenia Art Fair 2022-ը։ ԵՐԵՎԱՆ-ը բացահայտել է բոլոր մանրամասներն ու ներկայացնում է տոնավաճառի ամենահատկանշական միջոցառումները, որոնք հաստատ չարժե բաց թողնել։

Հունիսի 2-ից 5-ը Երևանում կբեմադրվեն հայաստանյան և ռուսաստանյան անկախ արվեստագետների ներկայացումները

Գարնան վերջին շաբաթ-կիրակին Rambalkoshe ժամանակակից արվեստի թանգարանում Ռոբերտ Սահակյանցի գրաֆիկաների և անիմացիաների երկօրյա ցուցադրություն է լինելու։ ԵՐԵՎԱՆը պատմում է, թե ինչ է սպասվում։ 

Մինչ պատերազմը շարունակում է խնամքով ուղղել տենդավառ աշխարհի ճակատին դրած արնաթաթախ սրբիչը, Կաննի միջազգային կինոփառատոնը 75-րդ անգամ թափ է տալիս կինոարվեստի վառվող ջերմաչափը Լազուրե ափին։ Կարեն Ավետիսյանի անդրադարձը աշխարհի համար մեկ կինոփառատոնի առաջին օրերի մասին։

Վերակենդանացող արվեստը Երևանի թանգարաններում:

Ինչպես էլեկտրոնային երաժիշտներ Զաք Ասդուրյանը Լոս Անջելեսից ու Անաիս Գյուլբուդաղյանը Երևանից միավորեցին ուժերն ու սկսեցին պեղել ձայնագրված, բայց գրեթե կորսված ու մոռացված հայկական երաժշտությունը։ ԵՐԵՎԱՆը խնդրել է նրանց ավելի մանրամասն պատմել նախագծի մասին։

Ովքե՞ր են համադրողները, ի՞նչ է ենթադրում այդ մասնագիտությունը և արդյոք արվեստի տոնավաճառներին անհրաժեշտ է համադրողի աշխատանքը․ այս և այլ հարցեր պարզաբանում են ԵՐԵՎԱՆը, Armenia Art Fair-ն ու համադրող Եվա Խաչատրյանը

Ինչպես ֆրանսիացի լուսանկարիչը ճամփորդելով հասավ Երևան, լուսանկարեց տեղացիներին ու խոստացավ նորից վերադառնալ։

Հեռախոսային կայանի նախկին շենքը (նույն ինքը՝ ԱՏՍ-ը) վերադառնում է մեր իրականություն․ ապրիլի 10-ին շենքի չորրորդ հարկում տեղի կունենա ALLO ցուցահանդեսը։ Միջոցառման հեղինակները պատմել են մեկօրյա ցուցադրության և շենքի ապագային մասին։ ☎️ 📷

Ովքե՞ր են արվեստ ձեռք բերում, ինչպե՞ս են ձևավորվում անհատական հավաքածուները և ի՞նչը կարող է օգնել կողմնորոշվել արվեստի բազմազան աշխարհում․ այս և այլ հարցերը պարզաբանում են ԵՐԵՎԱՆը, Armenia Art Fair-ն ու քաղաքի ամենահայտնի մասնավոր պատկերասրահներից մեկի՝ «Արամեի» տնօրեն Արամ Սարգսյանը։

Ժամանակակից արվեստի ընկալման խնդիրն առկա է դրա ծագումից ի վեր։ Այն ինչպես բուռն ընդունվում, այնպես էլ քննադատության է արժանանում։ Բայց ի վերջո ինչպե՞ս հարաբերվել ժամանակակից արվեստին, եթե արվեստի գիտակ չես ու Այվազովսկուց այս կողմ ուրիշ արվեստագետ չգիտես, եթե ժամանակակից արվեստի ցուցասրահներից դուրս ես գալիս «էս իբր ի՞նչ էր» հարցով ու այլևս երբեք չվերադառնալու վճռականությամբ։ Փորձենք հասկանալ։

ԵՐԵՎԱՆի խնդրանքով Syndicats ստուդիան նկարել է կոմիքս՝ անիմատորների ծանր առօրյայի մասին։

ԵՐԵՎԱՆը զրուցել է «Երեք օր» կինոնկարի համահեղինակ, ռեժիսոր Դավիթ Ներկարարյանի հետ՝ Օսիպ Մանդելշտամի գրքի հետքերով կարճամետրաժ ֆիլմ նկարահանելու գաղափարի, յուրահատկությունների ու կարևորության մասին

Կամո Նիգարյանի պայթյունավտանգ պաստառների շարքը Հայաստանի ազգային պատկերասրահում

Տարվա սկզբին հայոց համացանցը ցնցվեց հերթական նոստալգիկ ռումբից․ սոցցանցերում ակտիվորեն տարածվեց ու ջերմորեն սիրվեց «Երաժշտության գույնը» 15 րոպեանոց կիսասիրողական ֆիլմը՝ նկարահանված 1978 թվականին Երևանի փողոցներում։ Մենք հանդիպեցինք ֆիլմի հեղինակ՝ Արտաշես Հովհաննիսյանի հետ։

Ինչպես Դավիթ Բեջանյանի հանրահայտ արձանն իր նախնական տեսքը ստացավ։

«Տպագրությունը էական է» ցուցահանդեսի բացման կապակցությամբ՝ տպագրության ընձեռած հնարավորությունների ու կարևորության մասին ԵՐԵՎԱնը զրուցել է VisualGapGallery-ի և VisualGap-silkscreen priting studio մետաքսագրության արվեստանոցի հիմնադիր Մերի Մունի հետ։

Պատերազմի ու դրա վավերացման, կյանքի կոնտրաստների ու արվեստ-չարվեստ-ի շուրջ նոր դիսկուրսներ ծավալելու հնարավորություն է Էդիկ Պողոսյանի անհատական ցուցահանդեսը։ ԵՐԵՎԱՆը զրուցել է հեղինակի, ինչպես նաև ցուցահանդեսի համադրող Արա Հայթայանի հետ։

Մեկնարկել է Creative Armenia-ի՝ Եվրոպական միության և GIZ-ի ԵՄ-ն բիզնեսի համար նախաձեռնության «Նորարարական տուրիզմի և տեխնոլոգիաների զարգացում Հայաստանի համար» ծրագրի հետ համատեղ իրականացվող Artbox տեղծարար ինկուբատորը։

Նկարիչ Սերգեյ Նարազյանը ֆեյսբուքյան էջում կիսվել է իր «Երևանի երազները» էքսպրեսիվ գրաֆիկական շարքով։

Իտալացի նկարիչ Պաոլո Կոսսիի նկարազարդ հուշերը Երևանից։

Կարևորագույն դիզայներների ու ստուդիաների աշխատանքները՝ մի վայրում։

Մատենանիշը, որի վրա անպայման նշվում է գրքի տիրոջ անունը, երբեմն՝ ընտանեկան զինանշանով կամ որևէ այլ ձևավորմամբ, կնքվում է գրքի ձախ ֆորզացի վրա: